Niemiecki w języku i kulturze

Anna Jędrzejczyk, Znasz angielski? Poznaj niemiecki!, 2016

„Wejście w świat języka obcego wiąże się ze zrozumieniem innego sposobu myślenia i definiowania naszych myśli. To fascynująca podróż w głąb myśli osób, które wychowywały się w innym otoczeniu kulturowym.”

Anna Jędrzejczyk

Książka Anny Jędrzejczyk sprawnie zapełnia dużą lukę wśród pozycji naukowych traktujących o nauce języka niemieckiego i skierowanych do uczących się go Polaków. Autorka skupia się nie tylko na wyjaśnieniu zawiłości niemieckiej gramatyki ale głównie na wytłumaczeniu kręgu kulturowego języka, pokazując różnice w sposobie myślenia i formułowania zdań w języku niemieckim, angielskim oraz polskim.

Z perspektywy nauczyciela języków obcych przeczytałam całe to kompendium językowo-kulturowe z wielkim przejęciem. Doskonale wiem jak trudno wytłumaczyć kursantom różnice w sposobie myślenia innego społeczeństwa. Bardzo często sformułowane poprawnie gramatycznie zdanie może być powodem nieporozumień, gdy zostanie użyte w nieodpowiednim kontekście. Podobnie jak nie sposób przetłumaczyć dosłownie na języki obce związków frazeologicznych. Zwroty utarte w jednym społeczeństwie zupełnie co innego oznaczają w innym kręgu kulturowym. Dlatego tak ważny jest dla codziennego użytkownika języka kod językowy, jakim posługują się ludzie, z którymi chce się porozumieć.

W Polsce często zupełnie zapomina się o tłumaczeniu zdań zgodnie z kręgiem kulturowym do którego mają trafić. Większość nauczycieli języków obcych w szkołach, nigdy nie żyło w społeczeństwie posługującym się językiem którego uczą. Zderzenie tego wyuczonego, akademickiego języka z niemiecką rzeczywistością było również dla mnie szokiem na początku emigracji, czasami popadałam w zupełną dezorientację. Dlaczego nie rozumiano mnie w niemieckim sklepie, dlaczego w Bawarii nikt nie odpowiadał na moje książkowe Guten Tag? Co w ogóle oznacza tutejsze pozdrowienie Grüß Gott?

Totalne oderwanie od realiów językowych i skupianie się na gramatycznych regułach zauważam również u moich uczniów w Monachium. Teraz na powitanie mam dla nich książkę Anny Jędrzejczyk. Zanim zanurzą się kolejny raz w naukę gramatycznych tabelek i wykują słówka, których nigdy nie użyją, powinni koniecznie uświadomić sobie zderzenie dwóch językowych światów w swoich głowach. Przestawić swój kod językowy, nie tłumaczyć zdań dosłownie, uzmysłowić sobie różnego rodzaju skróty myślowe jakimi posługują się Niemcy. Ten cel osiągnąć można jedynie porównując oba języki, a warunkiem trafnych porównań jest doskonała znajomość społeczeństwa, w którym dany język się ukształtował. Anna Jędrzejczyk z lekkością porusza się po językoznawczych obszarach, analizuje i porównuje zakorzenione w kulturze wyrażenia. Główny punkt ciężkości w swojej książce kładzie właśnie na kulturalne zawiłości języka.

Autorka w czterech rozdziałach podpowiada jak szybko i praktycznie nauczyć się niemieckiego. Na samym początku obala sześć mitów dotyczących tego języka. Często ukryte głęboko w podświadomości błędne sądy mogą zniechęcić raz na zawsze do zbliżenia się chociażby do nauczyciela. Najlepszym początkiem w nauce nowego języka jest pozbycie się wszystkich swoich złych skojarzeń. Dlatego ten pierwszy rozdział daje fantastycznego rozpędu przed dalszą treścią. W kolejnym podsumowaniu autorka podaje osiem głównych cech języka niemieckiego. Już samo dostosowanie się do podanych wyznaczników językowych pozwoli na zrozumienie sposobu myślenia Niemca. Bardzo interesująco wypada tu porównanie cech językowych kultury niemieckiej z polską. W następnej części książki, autorka jasno i przejrzyście opisuje gramatyczne zasady i słownictwo niemieckie, podpowiadając w jaki sposób najlepiej się uczyć. Wylicza np. najpopularniejsze czasowniki i rzeczowniki, podaje szybko wpadające do głowy sformułowania albo analizuje przymiotniki w reklamach i piosenkach. Cały czas kładzie akcent na fakt, że kultury nie da się oderwać od języka ani odwrotnie.

Bardzo trafnym podsumowaniem są wypowiedzi Niemców podane

w oryginale a dotyczące głównych aspektów ich rzeczywistości. Wypowiadają się na temat nastawienia do życia, przyjaciół, rodziny oraz systemu edukacji. Autorce udało się zebrać interesujące wypowiedzi doskonale obrazujące mentalność Niemców, ich indywidualny charakter jak także kulturę całego społeczeństwa, co znakomicie powinno ułatwić Polakom wtopienie się w ich krąg językowo-kulturowy.

Dużym atutem książki jest bez wątpienia jej sposób wydania, przejrzystość kolejnych zagadnień, kolorystyka i szata graficzna. Wszystko to sprzyja kilkakrotnemu czytaniu, powrotom do ciekawszych zagadnień no i w końcu zachęca do nauki, bo to przecież nadrzędny cel tej książki.

Więcej o książce TUTAJ